Friday, June 25, 2010

အေျပာင္းအလဲကုိ လက္ခံဖုိ႕ - Accepting Change


အထူးသျဖင့္ ယေန႕ေခတ္ ကြ်န္ေတာ္တို႕တေတြဟာ စစ္မွန္တဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ႕၊ လြတ္လပ္မႈ႕၊ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ႕မ်ားကုိ ေတာင့္တ လိုလားၾကေသာ္လည္း လက္ေတြ႕မွာ တကယ္ရေအာင္လုပ္ဖို႕ အင္မတန္ ၀န္ေလးေနတက္ၾကပါတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္အခုလို ၀န္ေလးေနၾကသလဲဆုိတာကုိ စဥ္းစားၾကည့္ရင္ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းတစ္ခုကေတာ့ ေျပာင္းလဲမႈ႕ကုိ လက္ခံႏုိင္တဲ့စြမ္းရည္ဟာ ကြ်န္ေတာ္တုိ႕တေတြမွာ နည္းပါးေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္လို႕ ယူဆမိပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ မိမိရဲ႕အလုပ္ ဆုံးရႈံးတဲ့အခါ စိုးရိမ္ေသာကေရာက္ရတယ္၊ မိမိရဲ႕ ခ်စ္ေသာသူ နဲ႕ခဲြခြာရတဲ့အခါ ပူေဆြးငိုေၾကြးၾကတယ္၊ မိမိျဖစ္ခ်င္တဲ့အတုိင္း ျဖစ္မလာတဲ့အခါ စိတ္ဓါတ္က်ၾကတယ္၊ အစရွိတာေတြဟာ ကြ်န္ေတာ္တုိ႕တစ္ေတြ မလြဲမေသြ ရင္ဆုိင္ၾကံဳဆုံေနၾကရတယ္။ အမွန္တကယ္ကေေတာ့ အခုလို ပူေဆြး ေသာက စိုးရိမ္ ပူပန္ရျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းဟာ မိမိအလုပ္ဆုံးရႈံးျခင္း၊ ခ်စ္သူနဲ႕ ကြာကဲြျခင္း၊ ျဖစ္ခ်င္တုိင္း ျဖစ္မလာျခင္းစတာေတြေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ မိမိကိုယ္တုိင္က ျဖစ္ပ်က္မႈရ႕ဲ အေျပာင္းအလဲကို လက္ခံႏုိင္ျခင္း၊ လက္မခံႏုိင္ျခင္းေတြေၾကာင့္သာ ျဖစ္တယ္ဆုိတာကို နားလည္ သေဘာေပါက္ရပါလိမ့္မယ္။

ကြ်န္ေတာ္တုိ႕ဘ၀မွာ တခါတေလ ေကာင္းေသာ အေျပာင္းအလဲကုိေတာင္ လက္ခံေျပာင္းလဲဖို႕ ေတာ္ေတာ္ေလးၾကိဳးစားရတဲ့ အခ်ိန္ကာလေတြကို ျဖတ္ေက်ာ္ဖူးၾကပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီအခါၾကရင္ မိမိကုိယ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ဖို႕၊ အားေပးဖုိ႕၊ ျပင္လည္ျပင္ဆင္ဖို႕၊ ျပန္လည္စုစည္းဖို႕ စတဲ့အခ်က္အလက္ေတြကို ျပဳလုပ္ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အဲဒီအေျပာင္းအလဲဟာ မိမိဘ၀အတြက္ စိတ္ခ်၊ ယုံၾကည္၊ ခုိင္မာေသာ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ေအာင္ အဘက္ဘက္က ၾကိဳးစားဖုိ႕လုိပါတယ္။

အကယ္၍ လက္မခံႏုိင္ဘူးဆုိရင္ေတာင္ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိတဲ့ အေျခခံအေၾကာင္းကုိ မိမိကုိယ္တိုင္ ေသခ်ာစြာ ဆန္းစစ္ဖုိ႕ လုိပါတယ္။ အခြင့္အခါသင့္လ်င္ မိမိရဲ႕ မိတ္ေဆြ (သုိ႕) ပညာရွိမ်ားႏွင့္ တုိင္ပင္ေဆြးေႏြးၿပီး အၾကံဥာဏ္ရယူပါက ပိုေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း မိမိရဲ႕ စိတ္ဓါတ္ကသာ ပဒါနၾကတယ္ဆုိတာကို မေမ့ပါႏွင့္။ ကနဦး မိမိစိတ္ကုိ မိမိနားလည္ သေဘာေပါက္ေအာင္ ၾကိဳးစားရမွာျဖစ္တယ္။

ဘ၀မွာ ေျပာင္းလဲမႈထက္ ပုိၿပီး ပီျပင္ သဘာ၀က်ေသာအရာ မရွိႏုိင္ပါဘူး။ “အေၾကာင္းတရားအားလုံးသည္ သူ႕အလိုလိုျဖစ္ေပၚၿပီး သူ႕အလုိလိုသာလ်ွင္ ပ်က္စီး အဆုံးသတ္ၾကရသည္” ဟု ဗုဒၶစာေပတြင္ ေလ့လာမွတ္သားဖူးသည့္ အတုိင္း ကြ်န္ေတာ္တုိ႕ ရင္ဆုိင္ရေသာ ေကာင္းျခင္း ဆုိးျခင္း ပူေဆြးျခင္းအားလုံးတုိ႕ဟာ သူ႕ဖာသာသူ အဆုံးသတ္သြားၾကတာ လက္ေတြ႕ၾကံဳဖူးပါလိမ့္မယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ မိမိၾကဳံေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္ခဲ့မႈ႕ေတြ၊ စုိးရိမ္ခဲ့မႈ႕ေတြကုိ ျပန္လည္စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ ေသခ်ာတာကေတာ့ ျပန္လည္မွတ္မိႏုိင္္ၿပီး အဲဒီအေတြ႕အၾကဳံေတြအားလုံး ဘယ္ကုိ ေရာက္သြားသလဲဆုိတာ မည္သူ သိႏုိင္ၾကပါမလား?။ ဒါ့ေၾကာင့္ အဓိက သတိရဖုိ႕ကေတာ့ ခံစားမႈအားလုံးသည္ တဒဂၤသာ ျဖစ္ၿပီး ဘ၀ရဲ႕ သဘာ၀အက်ဆုံးအဆင့္ျဖစ္တဲ့ ေျပာင္းလဲမႈကို ကြ်န္ေတာ္တုိ႕ လက္မခံႏုိင္မႈေၾကာင့္ အဲဒီခံစားမႈေတြဟာ ဖန္တီး ျဖစ္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း နားလည္ဖို႕လုိပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တုိ႕အတြက္ အဓိက စြမ္းေဆာင္ရည္ရွိဖို႕ကေတာ့ မိမိရဲ႕ အတြင္းနဲ႕အျပင္မွာ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေျပာင္းလဲေနေသာ သဘာ၀ကုိ လက္ခံၿပီး ထုိမွတဆင့္ တကယ္လြတ္လပ္မႈ၊ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ၊ နဲ႕ ဘ၀ရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကုိ ဖန္တီးဖို႕ျဖစ္ပါတယ္။ မိမိကုိယ္ကလည္း ေျပာင္းလဲမႈကို ခံႏုိင္ရည္ရွိၿပီး အေျပာင္းအလဲကို နားလည္ဖုိ႕ ၾကိဳးစားေနျခင္းသည္ပင္လွ်င္ မိမိကုိယ္တုိင္ ဒုကၡမျဖစ္ဖို႕ အျပင္ မိမိပတ္၀န္းက်င္ကိုပါ ဒုကၡ မေရာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းသကဲ့သုိ႕ ျဖစ္ပါသည္။ တနည္းအားျဖင့္ မိမိကိုယ္တုိင္က အသိဥာဏ္ျမင့္မားေအာင္၊ ရင့္က်က္မႈရွိေအာင္အျပင္ မိမိပတ္၀န္းက်င္ကိုပါ အားက်မႈရွိေအာင္ ၾကိဳးစားဖုိ႕လုိပါသည္။

ဒီေနရာမွာ ကြ်န္ေတာ္တစ္ေယာက္ ေရႊေတာင္ကုန္းဆရာေတာ္ၾကီး စကၤာပူမွာ တရားစခန္းဖြင့္စဥ္က ဆရာေတာ္ၾကီး မိန္႕ၾကားခဲ့ေသာ စကားကုိ ျပန္ၿပီး ေဖာက္သည္ခ်ပါရေစ။ အဲဒီတုန္းက ညေနေစာင္းအခ်ိန္ဆုိေတာ့ ဆရာေတာ္ၾကီးကလည္း ေအးေအးေဆးေဆးရွိတာနဲ႕ မိနစ္ ၄၀ မွ်ၾကာေအာင္ ေဆြးေႏြးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဆရာေတာ္ၾကီးကေျပာတယ္။

“ဘ၀မွာ မိမိေၾကာင့္ သူတစ္ပါးဒုကၡမေရာက္ေအာင္
ျပဳမႈ ေျပာဆုိ ၾကံေတြးရမွာ ျဖစ္သလုိ
သူတစ္ပါးေၾကာင့္ မိမိမွာ
ဒုကၡမျဖစ္ေအာင္လည္း ပါးနပ္ရမယ္”
ဆုိတဲ့မိန္႕ၾကားစကားပါဘဲ။

ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္တုိ႕တစ္ေတြဟာ ဆရာေတာ္ၾကီး မိန္႕မွာခ်က္နဲ႕အညီ လုပ္ကုိင္ၾကဖုိ႕ တုိက္တြန္းပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က သူတစ္ပါးကုိ ဒုကၡမေပးဘူး။ ဒါေပမဲ့ သူတပါးရဲ႕ ဒုကၡကိုတေတာ့ တေလွၾကီး ခံၾကရတယ္။ ဒါဟာလည္း မေကာင္းဘူး။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ မိမိကိုယ္တုိင္က သူတပါးဒုကၡမေရာက္ေအာင္ အတပ္ႏုိင္ဆုံး ေျပာ ၾကံ လုပ္ ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ္တုိ႕ေတြ ေန႕စဥ္ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ အေျပာင္းအလဲ အေတြ႕အၾကဳံေတြေလာက္ ဘယ္အရာမွ သဘာ၀က်က် မျဖစ္ႏုိင္တာကို သိၿပီးေနာက္မွာ အထူးသတိထားရမွာက ဘ၀ရဲ႕ ျဖစ္စဥ္ေျပာင္းလဲမႈေတြတုိင္းမွာ မည္သည့္အရာကိုမွ ေၾကာက္ရြံ႕စရာ မလိုဘူးဆုိတာကို နားလည္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ မိမိကုိယ္တုိင္က အဲဒီ အျဖစ္အပ်က္ အေျပာင္းအလဲေတြကို ပုိၿပီး နားလည္လာမယ္ဆုိရင္ အဲဒီ အေကာင္း အဆုိးဆုိတာေတြရဲ႕ ျဖစ္တည္ပ်က္မႈ (ကုိယ့္ေၾကာင့္ သူတပါးအက်ဳိးပ်က္မႈ၊ စိတ္ဆင္းရဲမႈ၊ သူတပါးေၾကာင့္ မိမိ အက်ဳိးပ်က္မႈ) ေတြရဲ႕ ဇစ္ျမစ္ကို သေဘာေပါက္လာပါလိမ့္မယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ကုိယ္ကိုယ္တုိင္က ေျပာင္းလဲမႈကို လက္မခံႏုိင္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ျပႆနာမ်ားကိုဆုိလုိျခင္းျဖစ္တယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္တုိ႕အတြက္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ရင္ဆုိင္ရတုိင္း မွန္မွန္ကန္ကန္ ကုိင္တြယ္ႏုိင္ဖို႕ ေအာက္ပါ အခ်က္ေလးခ်က္ကို ေလ့က်င့္ထားဖို႕တိုက္တြန္းပါတယ္။

၁) ကုိယ္ေတြ႕ၾကံဳရတဲ့ အေျပာင္းအလဲကို ခုခံတုိက္ခုိက္ေနရတဲ့ မိမိရဲ႕ စြမ္းရည္ကို နားလည္ပါ။
၂) ေျပာင္းလဲမႈဟာ ဘ၀အတြက္ သဘာ၀အက်ဆုံးအရာဆုိတာကုိ အသိအမွတ္ျပဳပါ။
၃) အရာရာတုိင္းဟာ ေရစီးေၾကာင္းကဲ့သို႕ ျဖစ္တည္စီးဆင္းေနတယ္၊ တည္ျမဲမႈမရွိ၊ ေေျပာင္းလဲမႈ (ခံစားမႈ) ေတြဟာ တခဏသာျဖစ္တယ္ဆုိတာကို အသိအမွတ္ျပဳပါ။
၄) ေတြ႕ၾကဳံရတဲ့ ခ်မ္းေျမစရာ ေျပာင္းလဲမႈနဲ႕ စိတ္ညစ္စရာ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို လက္ခံၿပီး ေက်းဇူးတင္မိဖို႕ ၾကိဳးစားပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အဲ့ဒီေျပာင္းလဲမႈေတြေၾကာင့္ဘဲ မိမိရဲ႕ဘ၀ဟာ တုိးတက္ျခင္းကို ျဖစ္ေစလုိ႕ပါ။

အထူးသျဖင့္ လူတုိင္း လူတုိင္းဟာ မိမိဘ၀ကုိ သက္ေတာင့္သက္သာနဲ႕ အေျပာင္းအလဲကို ရင္ဆုိင္ဖို႕ တာ၀န္အျပည့္ရွိပါတယ္ဆုိတာကို ယုံၾကည္ၾကဖုိ႕တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။

++ မည္သူ႕ေၾကာင့္မွ် မိမိကိုယ္ကုိ စိတ္ဓါတ္မက်ပါေစနဲ႕။
++ မည္သူမွ် မိမိကုိ မၿခိမ္းေျခာက္ႏိုင္ပါ။
++ အရာရာတုိင္းဟာ ေျပာင္းလဲေနတယ္။
++ ခံႏုိင္ရည္ရွိမႈဟာ ပန္းတုိင္သုိ႕ ေရာက္ႏုိင္တယ္။

( ၀န္ခံခ်က္---- အုိင္ယာလန္စာေရးဆရာ မစ္ခ္ကြမ္ ေရးသားေသာ စြမ္းရည္ႏွင့္ အလွတရား စာအုပ္မွ ေကာက္ႏုတ္ခ်က္တခ်ဳိ႕ကို မွီညမ္းထားပါသည္။)

Friday, June 18, 2010

သုံးမွာလား၊ ျဖဳန္းမွာလား - Use It or Lose It


မိမိတုိ႕ရဲ႕ မွတ္ဥာဏ္ဦးေႏွာက္ကို ဘယ္ေတာ့မွာ သံေခ်းမတက္ေစပါနဲ႕။ အထူးသျဖင့္ သြက္လက္ျဖတ္လတ္ေအာင္ ေန႕စဥ္ေလ့က်င့္ပါ။

မၾကခဏဆုိသလို ေမးမိေသာ ေမးခြန္း။

“ခင္ဗ်ား ေမ့တက္လား” လို႕ ေမးရင္ အမ်ားစုကေတာ့
“ဟုတ္တယ္ဗ် ေမ့တတ္တယ္” လို႕ လြယ္လြယ္ကူကူ ျပန္ေျဖတတ္ၾကတယ္။

အဲဒီအခါက်ရင္ ေနာက္ေမးခြန္းက -
“ဟုတ္လား၊ ဒါဆုိရင္ ခင္ဗ်ားဆီက ပိုက္ဆံ တစ္သိန္းေခ်းသြားတဲ့သူကိုေရာ ခင္ဗ်ားေမ့တတ္လား” ဆိုေတာ့

“ခင္ဗ်ားကလည္း ေပါက္ကရေလးဆယ္၊ အဲဒါကိုေတာ့ ဘယ္လုိလုပ္ၿပီး ေမ့လုိ႕ရမွာလဲဗ်၊ ဒီေလာက္ ထင္ထင္ရွားရွားၾကီးကို” လုိ႕ ျပန္ေျဖၾကတယ္။

အဲ့ဒီေတာ့ ဘာျဖစ္လို႕ ဒါက်ေတာ့ မေမ့တာလဲဆုိေတာ့ အမ်ားစုကေျပာၾကတယ္။ အဲဒီလုိကိစၥမ်ဳိးက်ေတာ လြယ္လြယ္ကူကူ ေမ့ေပ်ာက္လုိ႕ ဘယ္ရမလဲတဲ့။

တကယ္ေတာ့ ေမ့တတ္တယ္၊ သတိေကာင္းတယ္ဆုိတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာျဖစ္တာလဲဆုိေတာ့ အေလ့အက်င့္ မလုပ္ေပးလို႕ဘဲ။ ပုံမွန္အေလ့အက်င့္လုပ္ေပးမယ္ဆုိရင္ မွတ္ဥာဏ္ဆုိတာ အင္မတန္မွ ေကာင္းလာပါလိမ့္မယ္။ အဓိကျပႆနာက မွတ္ဥာဏ္စြမ္းရည္ကို ေန႕ခ်င္းညခ်င္း ေကာင္းေအာင္လုပ္ခ်င္တဲ့ အမ်ားစုရဲ႕ ေမ်ာ္လင့္ခ်က္ေၾကာင့္ဘဲ။ မိမိမွတ္ဥာဏ္ကို ေသခ်ာေလ့က်င့္ၿပီး သိခ်င္ေသာအရာကို မွတ္ထား၊ ၿပီးရင္ အသုံးခ်တဲ့အခါ ျပန္ေခၚစဥ္းစားၾကည့္ပါ။ မွတ္မိတာကို ေတြ႕ရလိမ့္မယ္။

ကြ်န္ေတာ့္ေတြ႕ဖူးတဲ့ အသက္ ၇၅ႏွစ္ရွိ မစၥတာယုိး ဆုိရင္ အခုအခ်ိန္အထိ ကုိယ္ပိုင္စီးပြားေရးကို ကုိယ္တုိင္ဦးစီးၿပီး အလုပ္လုပ္ေနတုန္း။ လုပ္သမ်ွကိစၥတိုင္း ခ်က္က်က် စနစ္တက် လုပ္တတ္တဲ့သူ။ အသက္ၾကီးေပမဲ့ မွတ္ဥာဏ္ေကာင္းတဲ့သူ၊ သူ႕ပစၥည္းေစ်းႏႈန္း တြက္ခ်က္မႈတုိင္းကို လက္မတင္ ေစ်းတြက္ေပးႏုိင္သူမ်ဳိး။ ဒါ့ေၾကာင့္ မွတ္ဥာဏ္သည္ အသက္ၾကီးသည္ ငယ္သည္ႏွင့္မဆုိင္ပါ။ အသက္ၾကီးျခင္းသည္ ေလ့က်င့္ထားေသာ မွတ္ဥာဏ္ကုိ မဖ်က္ဆီးႏုိင္ပါ။

ဥပမာအေနနဲ႕ဆုိရင္ - အသုံးမျပဳတဲ့ ဓါးလုိပါဘဲ - ပုံမွန္လွီးျဖတ္တဲ့အလုပ္ကို အဲဒီဓားက ဟန္က်က် လုပ္ႏုိင္ေတာ့မွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီဓားကို ျပန္ၿပီး ထက္ေအာင္ေသြးမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ျပန္လည္ အသြားထက္ လွီးျဖတ္ႏိုင္မွာျဖစ္တယ္။ အဲဒီလုိနဲ႕ အေနၾကာျပန္ရင္လည္း ဆက္လက္အလုပ္လုပ္ႏုိင္ဖို႕အတြက္ ျပန္လည္ ေသြးရဦးရပါအုံးမယ္။ မိမိတို႕ရဲ႕ မွတ္ဥာဏ္ဦးေႏွာက္ဟာလည္း အဲဒီအတုိင္းဘဲ အလုပ္လုပ္ပါတယ္။ အခ်ိန္နဲ႕အမ်ွ မိမိတို႕ရဲ႕ မွတ္ဥာဏ္စြမ္းရည္ကုိ အသြားထက္ေအာင္ ေသြးေနရမွာျဖစ္တယ္။ မိမိတို႕ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ကို က်န္းမာသန္စြမ္းေအာင္ ပုံမွန္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ဖို႕လုိသလို မိမိတုိ႕ရဲ႕ မွတ္ဥာဏ္ကိုလည္း အခုေဖာ္ျပမဲ့ နည္းလမ္း သုံးမ်ိဳးနဲ႕ လုပ္ဖို႕ ေဖာ္ျပလုိက္ပါတယ္။

၁) ၾကည္႐ႈစစ္ေဆးတတ္တဲ့ စြမ္းရည္ကုိ တိုးတက္ေအာင္လုပ္ပါ။

အမ်ားစု ေမ့တတ္တဲ့ အဓိကအေၾကာင္းအရင္းတစ္ခုကေတာ့ အေၾကာင္းအရာ ကိစၥတစ္ရပ္အား ၾကည္႐ႈစစ္ေဆးတတ္တဲ့ စြမ္းရည္ကုိ တုိးတက္ေအာင္ မလုပ္ျခင္းေၾကာင့္ဘဲ။ ေရးလက္စေဘာပင္ကို မူလေနရာျပန္မထားဘဲ ျပီးတဲ့ေနရာထားခဲ့၊ ေနာက္ ေရးမယ္လုပ္ေတာ့ ရွာလို႕မေတြ႕လို စိတ္ပ်က္ခဲ့ရမႈေတြ။ မိမိေဘာင္းဘီအိတ္၊ အကၤ်ီအိတ္ထဲ ထည့္ထားၿပီး ေပ်ာက္သြားတဲ့ေဘာပင္ကို ရွာေနတာေတြဟာ တကယ္ေတာ့ ပ်ာယာခတ္ေနတဲ့ စိတ္ကို ဒီအတုိင္းလြတ္ထားၿပီး အလုပ္လုပ္ေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ဘဲ။

ေနာက္ၿပီး မ်ားေသာအားျဖင့္ အသိမိတ္ေဆြအသစ္ေတြ႕လုိ႕ ႏႈတ္ဆက္ရင္ နံမည္ကို အရင္ေျပာျပၿပီး ဘယ္မွာလုပ္တယ္ စသျဖင့္ ေျပာၿပီး မိတ္ဆက္တတ္ၾကတယ္။ အကယ္၍ မိမိက ေသေသခ်ာခ်ာ မၾကားလုိက္ဘူးဆုိရင္ ျပန္ၿပီး ေနာက္တစ္ေခါက္ နံမည္ထပ္ေျပာဖို႕ ၀န္မေလးပါနဲ႕။ ဒါမွ မွတ္မိမွာကို။ တကယ္လုိ႕ တပါးသူက နံမည္ကပ္ျပားကုိ ေပးမယ္ဆုိရင္လည္း နံမည္၊အလုပ္အကိုင္ကုိ သက္ဆုိင္ရာတစ္ခုခုနဲ႕ တြဲမွတ္ဖို႕ ၾကိဳးစားပါ။ ဥပမာ - အဲဒီလူနံမည္က မေအးေအးသန္း အလုပ္လုပ္တာက ေရြ၀ါ၀ါ ကုမၸဏီမွာဆုိရင္ - မိမိစိတ္ထဲက မွတ္လို႕လြယ္ေအာင္ “ေရႊ၀ါဆပ္ျပာနဲ႕ဆိုရင္ အသားအရည္ဟာ ေအးျမသန္႕ရွင္းလိမ့္မယ္” စသည္ျဖင့္ေပါ့ဗ်ာ။ အတပ္ႏုိင္ဆုံး မိမိသန္ရာ ၀ါသနာပါရာနဲ႕ မွတ္ပါ။ ကြ်န္ေတာ္ အေတြ႕အၾကံဳအရဆုိရင္ အခုလို မွတ္နည္းဟာ အင္မတန္မွကို အက်ဳိးမ်ားပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ေဖာက္သည္ေတြရဲ႕ နာမည္ အလုပ္ဌာနေတြဆုိရင္ ႐ႈပ္မွ႐ႈပ္၊ တခ်ဳိ႕က ကုလားလူမ်ိဳး အလုပ္လုပ္တာက တ႐ုတ္ဆီမွာ၊ တခ်ဳိ႕က မေလးရွားလူမ်ဳိး အလုပ္လုပ္တာက တ႐ုတ္ဆီမွာ၊ တခ်ဳိ႕က တ႐ုတ္လူမ်ဳိး အလုပ္လုပ္တာက တ႐ုတ္ဆီမွာ ဒါေပမဲ့ သူ႕နံမည္က အေနာက္တုိင္းနံမည္.. အုိ စုံေနတာဘဲ။ ေခၚလို႕ အခက္ဆုံးက တ႐ုတ္နံမည္ေတြဘဲ။

၂) စိတ္အာ႐ုံစူးစိုက္မႈကို ျမွင့္တင္ပါ။




ဒါဟာလည္း မွတ္ဥာဏ္တုိးတက္ေရးမွာ အင္မတန္မွကို အေရးၾကီးပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ပုံမွန္ေလ့က်င့္ဖုိ႕လိုတယ္။ စိတ္အာ႐ုံစူးစိုက္မႈပိုမိုေကာင္းမြန္လာၿပီဆုိတာနဲအမွ် မိမိတုိ႕ရဲ႕ မွတ္ဥာဏ္ဦးေႏွာက္ဟာလည္း လည္ပတ္ႏႈန္းပိုမိုအားေကာင္းလာၿပီး မွတ္ထားတဲ့ကိစၥကို အလြယ္တကူ ျပန္လည္ ေဖာ္ႏုိင္ပါတယ္။ အခြင့္သင့္လုိ႕ မိမိၾကိဳက္တဲ့ သီခ်င္း (သို႕) မွတ္စုတစ္ခ်ဳိ႕ရဲ႕ စာသားမ်ားကို အလြတ္က်က္ၿပီး ျပန္လည္ ဆုိၾကည့္တဲ့ေလ့က်င့္ခန္းမ်ဳိးကိုလုပ္ၾကည့္ပါ။ ဤကဲ့သို႕ အင္တုိက္အားတုိက္ က်က္မွတ္လိုက္တဲ့အခါ မိမိရဲ႕ မွတ္ဥာဏ္ဦးေႏွာက္ဟာ ပုံမွန္ထက္ ပိုၿပီး အားစုိက္လုပ္ကိုင္ရတဲ့အတြက္ သာမန္မွတ္သားမႈမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ ေသေသခ်ာခ်ာ မွတ္သားျခင္းမ်ဳိးျဖစ္သြားတယ္။ အဲ့ဒီအတြက္ေၾကာင့္ ေနာက္ေနာင္ျပန္လည္ၿပီး ေတြးေခၚၾကည့့္လွ်င္ ေဖာ္ျပႏုိင္တယ္ဆုိတာ လက္ေတြ႕ပါဘဲ။


၃) အသစ္အဆန္းတစ္ခုခုကို ပုံမွန္ေလ့လာပါ။



မိမိကုိယ္တုိင္က ေန႕စဥ္ ပုံမွန္ အသစ္အဆန္းကို ေလ့လာမွတ္သားေနမယ္ဆုိရင္ မိမိရဲ႕ မွတ္ဥာဏ္ ဦးေႏွာက္ဟာလည္း ပုိၿပီး တက္ၾကြလန္းဆန္းေနၿပီး မိမိကုိယ္တုိင္လည္း ကုိယ္ဘာလုပ္ေနတယ္ဆိုတာကို အာ႐ုံစုိက္လာႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အလြယ္ကူဆုံးကေတာ့ အဘိဓါန္ထဲက စာသားမ်ားကို ေန႕စဥ္ တစ္လုံး (သုိ႕) ႏွစ္လုံး အာဂုံေဆာင္ၿပီး စကားေျပာတဲ့အခါျဖစ္ျဖစ္၊ စာေရးတဲ့အခါျဖစ္ျဖစ္ အသုံးခ်တတ္ေအာင္ ၾကိဳးစားပါ။ အကယ္၍ အင္တာနက္ရွိတဲ့ ေနရာမ်ဳိးမွာ ေနရင္ေတာ့ မိမိစိတ္၀င္စားရာ၊ အထူးသျဖင့္ မိမိမသိေသးတဲ့ အေၾကာင္းအရာကို အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာေတြကတဆင့္ ေေလ့လာပါ။


အထက္ပါေဖာ္ျပခ်က္ေတြကို လုပ္သြားမယ္ဆုိရင္ ေဗဒင္ေမးစရာမလုိ မိမိရဲ႕ မွတ္ဥာဏ္ဦးေႏွာက္ဟာ ဆက္စပ္ ဖြံ႕ျဖိဳးမႈအားေကာင္းလာမွျဖစ္ၿပီး အေၾကာင္းအရာအခ်က္အလက္မ်ားကို မွတ္သားတ့ဲအခါမွာလည္း ပိုၿပီး ထက္ျမက္စူးရွလာမွာျဖစ္ပါတယ္။